Nationale Dodenherdenking 4 mei

Ook op het Martinusplein in Losser en in De Lutte dachten we aan alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en aan de slachtoffers van oorlogssituaties en vredesmissies wereldwijd. In Beuningen deden we dat al op 3 mei.

We realiseren ons dat we alweer 80 jaar in vrede leven en dat we zuinig moeten zijn op onze vrijheid. Want vrijheid is niet vanzelfsprekend. Soms lijkt het alsof we weinig geleerd hebben van het verleden. Juist daarom is het zo belangrijk om te herdenken, het verhaal van 40 – 45 te blijven vertellen en door te geven aan de generaties na ons.

Laten we dat vooral doen door met elkaar te blijven praten, naar elkaar te luisteren, open te staan en vooral voor elkaar op te staan als het nodig is. Want dan zijn deze herdenkingen niet voor niets.

Toespraak Burgemeester Jeroen Diepemaat

Dames en heren, jongens en meisjes. Wat fijn dat u hier weer met zovelen bent.

Vanavond waren we in heel Nederland met z’n allen 2 minuten stil. 2 minuten die voor ons gevoel snel voorbij zijn gegaan. Maar voor de mensen die de Tweede Wereldoorlog meemaakten, duurden 2 minuten misschien wel een eeuwigheid. 2 minuten konden het verschil betekenen tussen leven en dood. Tussen verraad en veiligheid. Tussen hoop en wanhoop.

2 minuten in een schuilkelder, wachtend op het einde van een bombardement.
2 minuten in een wagon, de bestemming onbekend.
2 minuten op een onderduikadres waar een huiszoeking plaatsvind. 
2 minuten vol spanning en angst.

In de 2 minuten stilte vanavond gingen onze gedachten terug naar hen die hun leven verloren door oorlog en geweld. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar ook in de oorlogen daarna. We dachten aan de Joodse gemeenschap. Ook in Losser werden 14 Joodse medeburgers door de bezetter gedeporteerd en omgebracht. Het Joods monument achter ’t Lossers hoes is opgericht ter nagedachtenis aan hen: Albert Hermann Kleinhaus, Wolf Heimann Kleinhaus, Judith Kleinhaus-Posener, David Kosters, Eva Kosters-Kleinhaus, Erich Terhoch, Julius Terhoch, Walter Terhoch, Sofia Terhoch-Meijer, Elsbeth Zilversmit, Herman Zilversmit, Siegfried Zilversmit, Grete Zilversmit-Hirsch en Hanchen Zilversmit-Katz.

Maar we dachten ook aan Roma en Sinti, verzetsstrijders, politieke gevangenen en homoseksuelen die zonder pardon werden opgepakt en afgevoerd. In onze gedachten waren we ook bij hen die vochten en hun leven gaven voor onze vrijheid. We dachten aan de mensen die de concentratiekampen overleefden, maar het gebeurde nooit meer kunnen vergeten. We dachten ook aan al die families die door de oorlog wreed uiteen werden gerukt. De oorlog heeft diepe wonden gemaakt in het leven van velen. De littekens van die wonden zijn 80 jaar later nog steeds zichtbaar.

Dit jaar vieren we dat we 80 jaar in vrijheid leven. Vrijheid die voor ons zo vanzelfsprekend is maar waar 80 jaar geleden een hoge prijs voor is betaald. Laten we er daarom zuinig op zijn. We hoeven maar naar het journaal te kijken om te zien hoe kwetsbaar vrijheid is. We zien oorlog in Oekraïne. We zien conflicten in Gaza, Israël, Sudan, Afghanistan, Jemen, Myanmar… We zien mensen vluchten naar een ander land. Alles achterlatend wat hun lief is. Niet omdat ze dat graag willen, maar om een veilig heenkomen.

We zien steeds vaker hoe haat de kop opsteekt. We zien hoe angst groter lijkt dan hoop. Het laat zien dat we de vrijheid die we vieren, ook zo maar kunnen verliezen. Het begint vaak met woorden. Met het buitensluiten van groepen. Met het wij-zij-denken. Laten we niet in die valkuil trappen en de les die we geleerd hebben uit de donkere periode van onze geschiedenis niet vergeten. Daarom is herdenken zo belangrijk. Vrijheid is een kostbaar bezit. Het kostbaarste bezit dat we aan onze kinderen mee kunnen geven.

Zelf keek ik als kind met mijn ouders naar de dodenherdenking op de tv. Ik vond de herdenking op de Dam altijd een indrukwekkende gebeurtenis. Zo kreeg ik van mijn ouders mee waarom herdenken zo belangrijk is. Nu ik zelf vader ben, vertel ik mijn kinderen van 5 en 6 ook over de oorlog en waarom we op 4 mei 2 minuten stil zijn. “Hoe kunnen we zorgen dat er nooit meer oorlog komt pap”, vragen ze aan mij. Een simpele vraag, maar een moeilijk antwoord. Zeker omdat het lijkt of er soms niets van de geschiedenis is geleerd. Juist daarom is het belangrijk om te herdenken en het verhaal van 40 – 45 te blijven vertellen en door te geven aan volgende generaties.

Het doet mij goed om hier vanavond veel kinderen te zien. Ik hoop dat jullie aan jullie kinderen ook weer doorgeven waarom deze herdenking zo belangrijk is en dat zij hier later ook weer staan met hun kinderen.

Vandaag waren we 2 minuten stil. 2 minuten waarin wij alle slachtoffers van de oorlog herdachten en luisterden naar de stemmen die er niet meer zijn. Wij kunnen nu onze stem weer laten horen. Laten we dat vooral doen door met elkaar te praten. Maar ook door naar elkaar te luisteren, open te staan en vooral voor elkaar op te staan als het nodig is. Want dan zijn deze herdenkingen niet voor niets. 

Dank u wel.